သံလြင္ေရကာတာ ေဆာက္လုပ္မႈ ထိုင္းေတြ အျမတ္ထုတ္သလား

ဘားအံၿမိဳ႕ေဘးမွ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေနသည့္ သံလြင္ျမစ္ (ဓာတ္ပုံ – ဧရာ၀တီ)

ျမန္မာႏိုင္ငံ သံလြင္ျမစ္ေပၚတြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္မည့္ ေရကာတာမ်ား တည္ေဆာက္ရာတြင္ ေငြ ေၾကး အေထာက္အပံ့ ေပးေနသည့္ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားထဲမွ တခုသည္ ၎၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ေအာင္ျမင္ ႏိုင္ရန္ အတြက္ “ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အကန္႔အသတ္မ်ား ရွိေနသည့္” ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ ေနသည္ဟု စြပ္စြဲမႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရသည္။

ျပည္တြင္းတြင္ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ အက်ပ္အတည္းမ်ား ရွိေနသည့္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ Electricity Generating Authority of Thailand (EGAT) က ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ လာအိုႏိုင္ငံမ်ားကို သဘာဝ ပတ္ဝန္း က်င္ ဆိုင္ရာ ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ား  ရွိႏိုင္သည့္ ျမစ္ေရေလွာင္တမံ မ်ားမွတဆင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ေထာက္ပံ့ေပးသည့္ ႏိုင္ငံမ်ား အျဖစ္ အသံုးျပဳရန္ ဆႏၵရွိေနသည္ဟု အေမရိကန္ အေျခစိုက္ NGO တခုျဖစ္ သည့္ International Rivers က ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

EGAT သည္ လာအိုႏိုင္ငံ Xayaburi ရွိ မဲေခါင္ျမစ္ေပၚတြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္မည့္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ အျဖစ္ဆံုး ဆည္တခု တည္ေဆာက္ရန္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေနသည္။ ထိုဆည္ကို မဲေခါင္ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း ႏိုင္ ငံမ်ား ျဖစ္သည့္ ကေမၻာဒီးယားႏွင့္ ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ျမစ္ကမ္းတေလွ်ာက္တြင္ ရွိေနသည့္ ထိုင္းျပည္ သူမ်ားက ငါးမ်ားပ်က္စီး ဆံုး႐ံႈးရမည္ကို စိုးရိမ္ၿပီး ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ ေနၾကသည္။

“ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြနဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရွိေနတဲ့ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္ငန္းတိုး ခ်ဲ႕ဖို႔ ဒီ လွ်ပ္စစ္ လုပ္ငန္းႀကီး လုပ္ေနတဲ့နည္းလမ္းက ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြနဲ႔ တာဝန္ခံမႈ ရွိဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ကို ထင္ထင္ရွားရွား ျပသေနပါတယ္” ဟု International Rivers မွ ထိုင္းႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သူ Pianporn Deetes က ေျပာသည္။

အဆိုပါ သတိေပးမႈသည္ သံလြင္ျမစ္ ျဖတ္သန္း စီးဆင္းရာ ကရင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွ အစိုးရက ေက်ာ ေထာက္ ေနာက္ခံ ေပးထားသည့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔ (BGF) ႏွင့္ ကရင္တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ား အၾကား စစ္ေရး အရ တင္းမာမႈမ်ားႏွင့္ တိုက္ပြဲအခ်ိဳ႕ ေပၚေပါက္လာခ်ိန္တြင္ ထြက္ေပၚ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားရျခင္း၏ အရင္းအျမစ္မွာ ေနျပည္ေတာ္အစိုးရက ဆည္ အေျမာက္အျမား တည္ေဆာက္ ရန္ စီစဥ္ထားသည့္ ေဒသမ်ားကို လံုၿခံဳေရး အရ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ အားထုတ္လာျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ကရင္ အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႔ KNDO ၏ ဥကၠ႒ ဗိုလ္မႉးႀကီး နာဒါးျမက ေျပာေၾကာင္း Salween Watch အဖြဲ႔၏ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

အဆိုပါအဖြဲ႔သည္ သံလြင္ျမစ္ကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ ေနသည့္ ႏိုင္ငံတကာ NGO တခု ျဖစ္သည္။

EGAT သည္ သံလြင္ျမစ္ တေလွ်ာက္တြင္ တည္ေဆာက္ရန္ အဆိုျပဳထားသည့္ ဆည္ အေျမာက္အျမား အနက္မွ အႀကီးဆံုး တခုျဖစ္သည့္ ဟတ္ႀကီးဆည္ အတြက္ အဓိက ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ ေနသည့္ အဖြဲ႔ျဖစ္ သည္။ ဟတ္ႀကီး ဆည္မွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ၁၃၀ဝ မဂၢါဝပ္ ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ထိုပမာဏသည္ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ ၄၅၀ဝ မဂၢါဝပ္ခန္႔သာ ထုတ္လုပ္ ေပးေနႏိုင္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ အေတာ္ ထိေရာက္မႈ ရွိသည့္ ပမာဏ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း လက္ရွိ ျပဳလုပ္ထားသည့္ သေဘာ တူညီခ်က္မ်ား အရ ဟတ္ႀကီးမွ ထုတ္လုပ္သည့္ ဓာတ္အား အမ်ားစုကို ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ တင္ပို႔ေပး ရမည္ ျဖစ္သည္။

“သံလြင္ျမစ္မွာ EGAT လုပ္ခဲ့တာက ထိုင္းစြမ္းအင္ စီမံကိန္းေတြကို ထိုင္းႏိုင္ငံ အျပင္ဘက္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံ ေတြဆီကို ပို႔ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္းျပည္သူေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္း ေတြ ရဲ႕ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္မႈေၾကာင့္ သူတို႔ ဒါေတြကို ထိုင္းႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လုပ္ဖို႔ မလြယ္ကူတဲ့ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု Earth Rights International မွ ဥပေဒ အႀကံေပးတဦး ျဖစ္သည့္ Songkrant Pongboonjum က ဧရာဝတီသို႔ ေအာက္တိုဘာ လကုန္ပိုင္းတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“EGAT က စီမံကိန္း ၂ ခုလံုး အတြက္ အဓိက ရွယ္ယာ ပိုင္ဆိုင္သူျဖစ္ၿပီး ထြက္ရွိတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား အမ်ားစု ကိုလည္း ထိုင္းႏိုင္ငံကိုပဲ တင္ပို႔မွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ လာအိုႏိုင္ငံက Xayaburi ေရအားလွ်ပ္စစ္ ဆည္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဟတ္ႀကီးဆည္တို႔ဟာ အေျခခံအားျဖင့္ ထိုင္းစီမံကိန္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ ဂ႐ုစိုက္တာက သူတို႔ အတြက္ ခုခံတားဆီးမႈ အနည္းဆံုး ရင္ဆိုင္ရမယ့္ ေနရာမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ ပါပဲ” ဟု Songkrant Pongboonjun က ေျပာသည္။

ျမန္မာစစ္တပ္က နယ္ျခားေစာင့္ တပ္ဖြဲ႔ (BGF) မ်ားကို အသံုးခ်ေနၿပီး စီမံကိန္းမ်ား စတင္ႏိုင္ရန္ နယ္ေျမ ရွင္းလင္းေရး အတြက္ အေထာက္အကူမ်ားလည္း ေပးေနသည္ဟု ဗိုလ္မႉးႀကီး နာဒါးျမက ေျပာသည္။

“ကရင္ျပည္သူေတြက ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြကို မေထာက္ခံၾကဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ သူတို႔ အတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ မရွိဘူးလို႔ ခံစားၾကရလို႔ ပါပဲ”ဟု သူကဆုိသည္။

ဘန္ေကာက္ရွိ စစ္တပ္ ဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရက ေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္သည့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ အေပၚ တိုင္းျပည္က အလြန္အမင္း မွီခိုေနရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္မႈ ရွိေနေသာေၾကာင့္ EGAT အေနျဖင့္

အျခားေသာ စြမ္းအင္ အရင္းအျမစ္မ်ား ရွာေဖြေရး အတြက္ ဖိအားမ်ား ရွိေနသည္။

ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ေရး အတြက္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ကို ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ သံုးစြဲေနၿပီး ၎တို႔ထဲမွ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ကို ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွ တင္သြင္းေနရျခင္း ျဖစ္သည္။ လာမည့္ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္တြင္ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႔တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အစိုးရပိုင္ PTTEP ကုမၸဏီက တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေဇာတိက သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ စီမံကိန္းမွ ထုတ္လုပ္မႈ အျပည့္အဝ ရရွိလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ဓာတ္ေငြ႔တင္သြင္းမႈက တိုးလာဦးမည္ ျဖစ္သည္။

လာအိုအစိုးရႏွင့္ သေဘာတူညီမႈမ်ား အရ မဲေခါင္ျမစ္ရွိ Xayaburi ဆည္မွ ထုတ္လုပ္သည့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ အား၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ကို EGAT က ဝယ္ယူမည္ ဟုသိရသည္။ အဆိုပါဆည္မွ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား ၁၂၈၀ မဂၢါဝပ္ထုတ္လုပ္ ရန္ စီစဥ္ထားသည္။

သို႔ေသာ္လည္း Xayaburi ဆည္သည္ ေရစီးဆင္းမႈကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစၿပီး သိန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ျပည္သူမ်ား အစားအစာ အတြက္ မွီခိုအားထားေနရသည့္ ငါးမ်ား ေရႊ႕ေျပာင္းဝင္ေရာက္မႈႏွင့္ ေပါက္ပြားမႈကို ထိခိုက္ေစ လိမ့္မည္ဟု ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ ေနသူမ်ားက ေျပာၾကသည္။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံမွ အကဲျဖတ္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္သည့္ Maplecroft က လာအိုႏိုင္ငံတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ သည့္ စီးပြားေရး စြန္႔စားရမႈ ဆိုင္ရာ ေလ့လာမႈတခုက ႏိုင္ငံေရး စနစ္ႏွင့္ စီးပြားေရးၾကားတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနေသာ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈကို မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ေနသကဲ့သို႔ သဘာဝအရင္းအျမစ္ ထုတ္ေဖာ္ယူျခင္းေၾကာင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ အတြက္ ဖိအားမ်ား ရွိလာေသာ္လည္း တိုင္းျပည္ အတြင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုမႈကို ဖိႏွိပ္ ကန္႔သတ္မႈ တခု ရွိေနသည္။

“လာအို ႏိုင္ငံက အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမား အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ၫႊန္းကိန္းေတြ အမ်ားစုမွာ အားနည္းစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္” ဟု Maplecroft က ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္လည္း လာအိုႏိုင္ငံတြင္ Xayaburi ဆည္ ရပ္တန္႔ေရးကို အနည္းငယ္သာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည့္ အခ်ိန္တြင္ “မဲေခါင္ကို ကယ္တင္ၾက” ဆိုသည့္ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္သူမ်ား ပူးေပါင္း ထားသည့္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔တခုက ဆည္တည္ေဆာက္မႈတြင္ EGAT ၏ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈကို ဆိုင္းငံ့ထား ေပးရန္ ထိုင္းႏိုင္ငံ တရား႐ံုးမွ တားျမစ္မိန္႔ ရရွိရန္ ႀကိဳးစားေနသည္။

အဆိုပါ ပူးေပါင္းအဖြဲ႔က EGAT သည္ မဲေခါင္ျမစ္ တေလွ်ာက္တြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ ထိုင္းျပည္သူမ်ားႏွင့္ ညႇိ ႏိႈင္း ေဆြးေႏြးရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၿပီး ေဘးကင္း လံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ စံႏႈန္းမ်ားကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့သည္ဟု စြပ္စြဲခဲ့သည္။

ေနာက္ဆံုး အကဲျဖတ္ေလ့လာမႈ တခုတြင္ တ႐ုတ္ အစိုးရပိုင္ Sinohydro Corporation သည္ EGAT ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ဟတ္ႀကီးဆည္ စီမံကိန္းကို ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ျမန္မာအစိုးရထံမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ ရရွိထားၿပီး ျဖစ္သည္ဟု Salween Watch အဖြဲ႔က ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

သံလြင္ျမစ္ေပၚတြင္ ဆည္မ်ား တည္ေဆာက္ေရး အတြက္ ပထမဆံုး ေဆြးေႏြးမႈကို ၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ား အကုန္ ပိုင္းခန္႔တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

“သံလြင္ စီမံကိန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းအခ်က္ အလက္ေတြ ျပည္သူလူထုကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုတာ အလြန္ နည္းခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား  ျပည္နယ္ေတြမွာ မတည္ၿငိမ္မႈေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္လည္း သတင္း အခ်က္အလက္ စုစည္းဖို႔ လြတ္လပ္စြာ အားထုတ္မႈေတြကို အတားအဆီး ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္” ဟု Salween Watch အဖြဲ႔က ေျပာသည္။

EGAT ၏ သံလြင္စီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ လက္ရွိ ပါဝင္ေနမႈမ်ားကို ရွင္းျပေပးႏိုင္ရန္ ဘန္ေကာက္ ၿမိဳ႕ရွိ EGAT ႐ံုးသို႔ ဧရာဝတီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ေသာ္လည္း ေျဖၾကားခ်က္မရရွိခဲ့ပါ။ ဖုန္းေခၚဆိုမႈမ်ားသည္ ႐ံုးတြင္းလိုင္း ေျပာင္းေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနစဥ္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပဳတ္က်ခဲ့ရသည္။

“လာအိုႏိုင္ငံထဲက မဲေခါင္ျမစ္မွာ ရွိတဲ့ Xayaburi ဆည္က လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ဝယ္ယူရာမွာ EGAT ရဲ႕ ပါဝင္ မႈကို ဆန္႔က်င္ တရားစြဲဆိုမႈနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔လိုက္ရတာက EGAT အေနနဲ႔ ဒီလုပ္ရပ္ေတြကို ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ိဳးဆက္ေတြ မရွိဘဲ ဆက္လုပ္လို႔ မရႏိုင္ဘူး ဆိုတာကို ျပသေနပါတယ္” ဟု International Rivers မွ Pianporn Deetes က ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

“ကုမၸဏီ (EGAT) အေနနဲ႔ႏိုင္ငံျခားမွာလုပ္ငန္း လုပ္တဲ့အခါ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ ဥပေဒေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမႈရွိဖို႔ မၾကာ မီမွာ လိုအပ္လာႏိုင္တဲ့ အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ အေလ့အထေတြကို ျပန္လည္စစ္ေဆးဖို႔ လိုပါတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။     ။

http://burma.irrawaddy.org/article/2014/11/19/67322.html